Quân đội nhân dân Việt Nam có tiền thân là Đội Việt Nam tuyên truyền Giải phóng quân, được thành lập ngày 22/12/1944. Đây là đội quân chủ lực đầu tiên của lực lượng vũ trang cách mạng nước ta, chỉ với 34 cán bộ, chiến sĩ. Ngay từ khi mới thành lập, Quân đội ta đã phát huy được truyền thống chống ngoại xâm và nghệ thuật quân sự lấy ít địch nhiều, lấy nhỏ thắng lớn của dân tộc. Cách đây 60 năm (22/12/1964 - 22/12/2024), nhân dịp kỷ niệm 20 năm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1944 - 22/12/1964), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khái quát bản chất truyền thống của Quân đội ta, đó là: “Quân đội ta trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”[1]. Từ nhận định của Người, cho thấy Quân đội ta luôn tuyệt đối trung thành với Đảng, Nhà nước và Nhân dân; sẵn sàng nhận bất kỳ nhiệm vụ nào của tổ chức giao vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì mục tiêu của cách mạng Việt Nam; không ngại khó khăn sẵn sàng đương đầu với mọi kẻ thù, vì nước quên thân, vì Nhân dân phục vụ và quyết tâm thực hiện thắng lợi đường lối đổi mới của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Quân đội nhân dân Việt Nam được Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh trực tiếp tổ chức, lãnh đạo, giáo dục và rèn luyện, từ đó Quân đội ta luôn vững vàng trong thực tiễn đấu tranh cách mạng, luôn sẵn sàng hy sinh để phấn đấu cho mục tiêu, lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, xứng đáng với vai trò là công cụ sắc bén và là lực lượng chính trị đặc biệt tin cậy của Đảng, Nhà nước và Nhân dân. Nhìn lại những trang sử vẻ vang của dân tộc ta, trong quá trình tham gia đấu tranh chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ, cùng với Nhân dân Việt Nam, Quân đội ta đã góp phần rất quan trọng trong sự thành công đối với những chiến công vang dội của Việt Nam, tiêu biểu như: thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa; chiến thắng Điện Biên Phủ năm 1954, đã đập tan mưu toan thiết lập lại chế độ thuộc địa của thực dân Pháp; thắng lợi của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, đã giải phóng hoàn toàn miền Nam, đất nước thống nhất và cả nước cùng tiến lên xây dựng chủ nghĩa xã hội. Đồng thời, Quân đội nhân dân Việt Nam cùng với Nhân dân cả nước tiến hành thắng lợi các cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới, giữ vững độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc.
Trải qua 80 năm hình thành và phát triển, với sự lãnh đạo của Đảng ta, Quân đội nhân dân Việt Nam luôn hướng đến xây dựng lực lượng quân đội trở thành lực lượng chính quy, tinh nhuệ và tiến lên hiện đại. Trong thời kỳ đổi mới của đất nước, Quân đội ta vẫn đóng vai trò nòng cốt trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, sẵn sàng xung phong trong tuyến đầu bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ chủ quyền biên giới, biển và hải đảo; thực hiện công tác đối ngoại quốc phòng, góp phần tạo môi trường hòa bình, ổn định để xây dựng, phát triển đất nước; sẵn sàng tham gia lao động sản xuất và giúp Nhân dân trong tăng gia sản xuất, phòng chống thiên tai, khắc phục hậu quả sau bão, lũ… Quân đội nhân dân Việt Nam tiếp tục phát huy bản chất truyền thống tốt đẹp đã vun đắp, đó là:
Với bản chất “trung với Đảng”, được thể rõ trong việc Quân đội ta luôn chấp hành tuyệt đối sự lãnh đạo của Đảng trong công cuộc đổi mới, sự quản lý của Nhà nước theo quy định của pháp luật. Đây cũng chính là phẩm chất hàng đầu của Quân đội và mỗi quân nhân trong Quân đội Nhân dân Việt Nam, đó là cơ sở vững chắc của sức mạnh đoàn kết và thống nhất về tư tưởng, hành động, đồng thời là động lực mạnh mẽ thúc đẩy mỗi quân nhân và toàn quân nêu cao ý chí quyết tâm, luôn trong tâm thế sẵn sàng nhận nhiệm vụ, phấn đấu và thực hiện hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ của Đảng và Nhà nước giao.
Với bản chất “hiếu với dân”, thể hiện trong sự gắn bó, gần gũi Nhân dân, hết lòng hết sức phục vụ Nhân dân trong mọi hoàn cảnh như: giúp dân thu hoạch mùa màng, đắp đê ngăn lũ, cứu trợ đồng bào lũ lụt… đã tạo được khối đoàn kết quân dân, làm cho các mối quan hệ giữa dân và quân ngày càng gắn bó, thắt chặt hơn. Từ đó, quân đội và quân nhân được Nhân dân tin, yêu quý và giúp đỡ, bao bọc chở che.
Từ bản chất truyền thống tốt đẹp, Quân đội Nhân dân Việt Nam luôn có niềm tin vững chắc vào sự thắng lợi của sự nghiệp cách mạng trong công cuộc đổi mới do Đảng ta khởi xướng, lãnh đạo. Tinh thần bất khuất, tuyệt đối trung thành với Đảng, Nhà nước và Nhân dân, đã được các thế hệ quân nhân luôn giữ vững lời thề “quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”, kế thừa và phát huy làm cho bản chất truyền thống cách mạng của Quân đội ta càng thêm sâu sắc, phẩm chất cao đẹp “Bộ đội Cụ Hồ” ngày càng tỏa sáng. Đó là cội nguồn tạo nên sức mạnh thần kỳ, là sức mạnh giúp Quân đội ta vượt qua mọi khó khăn, thử thách để góp phần hoàn thành thắng lợi sự nghiệp xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Để tiếp tục giữ gìn và phát huy bản chất truyền thống tốt đẹp của Quân đội Nhân dân Việt Nam trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong công cuộc đổi mới, cần phải tiếp tục thực hiện các giải pháp:
Một là, tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước với Quân đội nhân dân Việt Nam trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đây là giải pháp mang tính chất quyết định cho sự thắng lợi trong sự nghiệp đổi mới của đất nước ta hiện nay. Vì các thế lực thù địch, phản động luôn tìm mọi cách để thực hiện âm mưu tách rời sự lãnh đạo của Đảng đối với Quân đội ta.
Hai là, kiên định, bảo vệ và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, khẳng định đây là nền tảng tư tưởng, là kim chỉ nam định hướng cho mọi hành động của Đảng để lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng Quân đội Nhân dân Việt Nam. Đó là hệ tư tưởng hướng đến xây dựng một xã hội mang lại sự hòa bình, cuộc sống tốt đẹp cho tất cả mọi người dân trong xã hội, đó là một chế độ xã hội nhân loại hướng trong tương lai là chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản.
Ba là, tăng cường sự đoàn kết thống nhất về ý chí và hành động trong toàn Đảng, toàn quân, toàn dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tinh thần đoàn kết thống nhất trong Đảng, Quân đội ta và Nhân dân là sức mạnh nội lực vô cùng quan trọng để thực hiện đạt mục tiêu của Đảng đề ra trong công cuộc đổi mới đất nước hiện nay.
Bốn là, Quân đội ta tiếp tục phát huy tinh thần quyết chiến, quyết thắng và luôn trong tâm thế sẵn sàng, chủ động, sáng tạo trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ vững chắc biên giới, vùng biển và hải đảo của đất nước ta.
Năm là, thực hiện tốt 05 quan điểm và 05 mục tiêu cụ thể đã đề ra trong Nghị quyết số 44-NQ/TW ngày 24/11/2023 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XIII) về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, để giữ vững sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý của Nhà nước đối với Quân đội nhân dân Việt Nam, đồng thời dựa vào Nhân dân nhằm phát huy vai trò của Nhân dân trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, bảo vệ thành quả của công cuộc đổi mới đất nước ta./.
[1] Hồ Chí Minh: Toàn tập, tập 14, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, tr.435.