Trong dự thảo Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng khẳng định: “Tiếp tục quán triệt và xử lý tốt các mối quan hệ lớn”, trong đó nhấn mạnh mối quan hệ giữa xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.

Quan điểm về mối quan hệ giữa xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa của Đảng có ý nghĩa quan trọng, xuyên suốt tiến trình cách mạng Việt Nam. Xét về mặt lý luận và thực tiễn, chúng ta thấy đây không phải là chủ trương hoàn toàn mới của Đảng, chủ trương này đã được nêu trong nhiều văn kiện, nghị quyết, chỉ thị quan trọng của Đảng qua các kỳ đại hội. Đồng thời, quan điểm đó cũng bắt nguồn từ tư tưởng nhất quán lâu đời của Tổ tiên ta: Dựng nước phải đi đôi với giữ nước; đã được thực tiễn lịch sử dân tộc kiểm nghiệm, khẳng định qua hàng nghìn năm và trở thành quy luật trường tồn, phát triển của dân tộc ta.

Nhận thức của Đảng về mối quan hệ giữa xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa là thể hiện sự trung thành và vận dụng sáng tạo Chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, nắm chắc quy luật và đặc điểm dân tộc, nhiệm vụ cách mạng trong tình hình mới. Thực chất mối quan hệ giữa xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa cũng chính là biểu hiện của tiến trình thực hiện cách mạng xã hội chủ nghĩa: Xây dựng chủ nghĩa xã hội đi đôi với bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Việc nhận thức, cụ thể hóa và xử lý đúng quy luật này là yêu cầu có tính sống còn của sự phát triển đất nước, của cách mạng xã hội chủ nghĩa trong tất cả các giai đoạn. Trong đó:

Xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta được xác định là một sự nghiệp vĩ đại, là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị nhằm tạo ra một xã hội “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh; do nhân dân làm chủ; có nền kinh tế phát triển cao dựa trên lực lượng sản xuất hiện đại và quan hệ sản xuất tiến bộ phù hợp; có nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; con người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn diện; các dân tộc trong cộng đồng Việt Nam bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng và giúp nhau cùng phát triển; có Nhà nước pháp quyền XHCN của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân do Đảng Cộng sản lãnh đạo; có quan hệ hữu nghị và hợp tác với các nước trên thế giới”[1]

Bảo vệ Tổ quốc XHCN là bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ và lợi ích quốc gia; bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và bảo vệ chế độ XHCN; giữ vững ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội; chủ động ngăn chặn, làm thất bại mọi âm mưu, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch; không để đất nước bị động, bất ngờ. Bảo vệ Tổ quốc Việt Nam hiện nay là bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ quá độ lên CNXH, cũng là bảo vệ một chế độ XHCN đang tronh quá trình xây dựng, hình thành và phát triển.

 Xây dựng và bảo vệ gắn bó chặt chẽ với nhau, có xây dựng mới bảo vệ được, có bảo vệ mới xây dựng được; trong đó, xây dựng là nền tảng, là cơ sở cho bảo vệ, xây dựng đồng thời là phương thức hữu hiệu để thực thi bảo vệ. Trong xây dựng đã bao hàm cả nội dung bảo vệ và trong bảo vệ đã chứa đựng nội dung của xây dựng. Vì vậy, xây dựng đất nước mạnh lên, khắc phục triệt để những hạn chế, yếu kém, sự suy thoái, chệch hướng, tụt hậu là tạo điều kiện vững chắc nhất cho bảo vệ, đó cũng chính là bảo vệ trong xây dựng.

Trong giai đoạn hiện nay, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc có xu hướng xâm nhập, tác động, quy định lẫn nhau. Muốn bảo vệ đất nước an toàn, ổn định, không đi chệch hướng xã hội chủ nghĩa thì phải xây dựng sao cho các yếu tố của chủ nghĩa xã hội ở nước ta ngày càng chiếm địa vị thống trị trong đời sống xã hội, luôn thể hiện rõ tính chất ưu việt, vượt trội. Nghĩa là phải làm cho các lĩnh vực của đời sống, xã hội của xã hội chủ nghĩa thể hiện tính ưu việt, hiệu quả hơn so với xã hội tư bản chủ nghĩa. Hệ thống chính trị xã hội chủ nghĩa phải trong sạch, vững mạnh, có dân chủ và kỷ cương hơn chế độ tư bản; chế độ một Đảng Cộng sản lãnh đạo ưu việt hơn chế độ đa đảng. Văn hóa xã hội chủ nghĩa cao hơn so với văn hóa tư sản. Điều đó đặt ra sự cần thiết phải nhận thức đúng và giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình phức tạp hiện nay.

Hiện nay, chúng ta đang phải hàng ngày, hàng giờ đấu tranh phòng, chống âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch và nguy cơ “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” từ bên trong do tác động của “diễn biến hòa bình” và cả những “ung nhọt” nảy sinh trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội, của thời kỳ quá độ dưới sự tác động từ mặt tiêu cực của cơ chế thị trường, mở cửa, hội nhập, của toàn cầu hóa, sự phát triển mạnh mẽ và vượt bậc của cuộc cách mạng khoa học công nghệ, sự du nhập của các luồng văn hóa đan xen, ồ ạt, mạnh mẽ hơn bao giờ. Vì vậy, hoạt động xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCN diễn ra một cách phổ biến và thường xuyên, liên tục, làm cho các quá trình đan xen vào nhau, trở thành lẽ sinh tồn, lẽ sống của mọi người Việt Nam dù ở bất cứ nơi đâu cũng hướng trái tim về Tổ quốc, góp sức mình vào xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa với lòng tự hào và đầy nhiệt tâm.

Nhận thức và giải quyết mối quan hệ giữa xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN trong giai đoạn hiện nay không chỉ thể hiện trong cương lĩnh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, mà còn phải được thể hiện trong các chiến lược, các kế hoạch xây dựng và phát triển đất nước của các cấp, các ngành vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh./.

[1] ĐCSVN - Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 70.