Trong cuộc đời hoạt động của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm và dành một tình cảm rất đặc biệt đối với đồng bào dân tộc thiểu số. Trong thời gian hoạt động cách mạng ở chiến khu Việt Bắc, Bác Hồ đã cùng chung sống nhiều năm tháng với đồng bào dân tộc thiểu số. Vì thế, Bác hiểu rất rõ những phẩm chất trung thành, chịu đựng hy sinh, sống thật thà, chất phác của đồng bào. Bác hiểu dù phải sinh sống với biết bao khó khăn, gian khổ nhưng đồng bào dân tộc vẫn một lòng đi theo Đảng. Người xúc động nhớ lại: Đồng bào Thổ, đồng bào Nùng, đồng bào Mán… người thì giúp chúng tôi ăn, kẻ thì cho chúng tôi áo. Có những đồng bào nhịn ăn nhịn mặc, bán trâu bán ruộng để giúp chúng tôi làm cách mệnh. Chính sự cưu mang, giúp đỡ của đồng bào các dân tộc thiểu số trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ đã góp phần làm nên những chiến thắng vang dội của dân tộc Việt Nam.
Với tư tưởng nhất quán: Đất nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã kiên trì xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc trên cơ sở bình đẳng, xóa bỏ thành kiến dân tộc, chăm lo mọi mặt để miền núi tiến kịp miền xuôi. Bất kỳ ở đâu và trong thời điểm nào, Người cũng quan tâm, kêu gọi sự đoàn kết giữa các dân tộc, giữa dân tộc Kinh với các dân tộc thiểu số, giữa các dân tộc thiểu số với nhau để thực hiện khát vọng giành độc lập tự do cho Tổ quốc, hạnh phúc cho nhân dân. Trong thư gửi Đại hội các dân tộc thiểu số miền Nam tổ chức tại thị xã Pleiku ngày 19/4/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh viết: Đồng bào Kinh hay Thổ, Mường hay Mán, Gia Rai hay Ê Đê, Xê Đăng hay Ba Na và các dân tộc thiểu số khác, đều là con cháu Việt Nam, đều là anh em ruột thịt. Chúng ta sống chết có nhau, sướng khổ cùng nhau, no đói giúp nhau. Vậy nên tất cả các dân tộc chúng ta phải đoàn kết chặt chẽ để gìn giữ nước non ta…Sông có thể cạn, núi có thể mòn, nhưng lòng đoàn kết của chúng ta không bao giờ giảm bớt.
Thấu hiểu nỗi khó khăn vất vả của vùng miền núi, vùng sâu, vùng xa, do đó Người luôn canh cánh mong muốn: Đồng bào tất cả các dân tộc phải đoàn kết chặt chẽ, thương yêu giúp đỡ lẫn nhau như anh em một nhà. Bác còn yêu cầu không chỉ đoàn kết giữa các dân tộc mà còn đoàn kết giữa đồng bào Lương và Giáo; đoàn kết giữa đồng bào dân tộc tại chỗ với đồng bào dân tộc mới đến định cư, đoàn kết giữa nhân dân với bộ đội. Do đó có thể khẳng định tinh thần đoàn kết là chính là sức mạnh giúp con người vượt qua những khó khăn thử thách trong mọi hoàn cảnh.
Trước lúc vĩnh biệt chúng ta, trong Di chúc, Bác đã căn dặn: Đoàn kết là một truyền thống cực kỳ quý báu của Đảng và của dân ta... Tin tưởng rằng, dân tộc Việt Nam cũng như đồng bào các dân tộc thiểu số sẽ phát huy truyền thống cách mạng của dân tộc ta, tiếp tục khẳng định niềm tin tưởng vào con đường mà Đảng Cộng sản Việt Nam và Bác Hồ đã lựa chọn để chung sức, chung lòng xây dựngđất nước ngày càng phát triển toàn diện và bền vững.