Ưu điểm nổi trội nhất của một bài giảng được thiết kế trên phần mềm powerpoint là đem lại sự hấp dẫn, lôi cuốn người học với các lượng thông tin phong phú, đa dạng, sinh động, tạo nhiều thú vị, giúp giờ học bớt nhàm chán. Đối với bài giảng lý luận chính trị, nếu sử dụng hiệu quả phần mềm này sẽ giúp việc tiếp thu của học viên đạt hiệu quả cao hơn. Hơn nữa, việc giảng dạy bằng phương pháp này không chỉ giúp cho giảng viên “khỏe” hơn so với phương pháp truyền thống trước đây mà còn tạo sức hút cho học viên trong các buổi học, khơi gợi hứng thú học tập, tìm hiểu cho học viên, nhờ đó chất lượng giảng dạy được nâng cao.
Nhận thấy được sự tiện lợi và ưu thế của việc sử dụng phần mềm này nên hầu hết các bài giảng hiện nay của giảng viên Trường Chính trị Bình Thuận đều được thiết kế bằng powerpoint. Tất cả các phòng học của trường đều được trang bị máy chiếu, màn hình chiếu và các phương tiện hỗ trợ kỹ thuật để phục vụ cho phương pháp giảng dạy này đạt hiệu quả tối ưu nhất.
Tuy nhiên, bên cạnh những tiện lợi mà công cụ này đem lại, còn có một số hạn chế nhất định: Do yêu cầu của việc giảng dạy hiện đại bắt buộc phải có các trang thiết bị đặc thù như máy tính, máy chiếu, phông màn chiếu… nên khi gặp sự cố mất điện hoặc máy tính bị lỗi thì bài giảng sẽ không thực hiện được; việc soạn giảng bằng phần mềm powerpoint “ngốn” nhiều thời gian của người soạn giảng, bởi cần phải đầu tư thời gian cho việc chọn lọc nội dung, thiết kế hình ảnh, âm thanh phù hợp; một số bài giảng thiết kế chưa được khoa học về màu sắc, cỡ chữ, hiệu ứng cũng dễ gây tác dụng ngược đối với học viên…
Do đó, để đạt được hiệu quả trong việc sử dụng phần mềm powerpoitn trong các bài giảng, nhất là các bài giảng lý luận chính trị, thiết nghĩ người soạn giảng cần phải chú ý đảm bảo một số tiêu chí cơ bản sau:
Thứ nhất, về thiết kế nội dung bài giảng
Hiện nay, lỗi mà chúng ta hay mắc phải trong thiết kế bài giảng là đưa quá nhiều nội dung vào slide bài giảng, do lười chọn lọc nội dung hoặc do không xác định được nội dung trọng tâm muốn truyền tải. Nội dung được thể hiện trên các trang trình chiếu nên là những nội dung được trình bày ngắn gọn, là những ý chính mang tính chất trọng tâm của toàn bộ nội dung bài giảng.
Để đảm bảo nội dung trình chiếu, ta nên phân dòng hay phân đoạn nội dung thích hợp, cho xuất hiện theo hiệu ứng thời gian tương ứng để tiện theo dõi, và giữa các slide cần có sự liên kết về nội dung với nhau.
Thứ hai, về kỹ thuật soạn giáo án
Kỹ thuật trình bày trên các slide của bài giảng powerpoitn là yếu tố quan trọng quyết định đến hứng thú của người học, bằng sự cảm nhận, thông qua hoạt động nghe, nhìn mà ảnh hưởng đến sự tiếp thu nội dung kiến thức được truyền tải. Để hấp dẫn người học, người soạn giảng cần có kỹ thuật trình bày đẹp, khoa học và hợp lý.
Đối với việc sử dụng hình ảnh: hình ảnh được trình chiếu phải phù hợp với nội dung đang nói đến, hơn nữa, cần tránh việc lạm dụng đưa ra quá nhiều hình ảnh vì điều đó sẽ khiến người học bị phân tâm.
Về thiết kế màu sắc: cần chú ý về màu sắc của chữ và màu của phông nền. Để thu hút sự tập trung của người học, cần tránh việc sử dụng màu sắc quá lòe loẹt, hay quá nhiều màu sắc trong cùng 1 slide; màu chữ nên sử dụng những màu đậm, có tính chất tương phản cao so với phông nền để dễ dàng quan sát, có thể sử dụng 1 màu chủ đạo trong các slide và dùng những màu khác nhau khi muốn nhấn mạnh các vấn đề trọng tâm.
Trong việc lựa chọn font chữ: không nên sử dụng font chữ một cách tùy tiện mà nên sử dụng các font chữ thông dụng để ít bị lỗi và khi sử dụng nhiều loại máy trình chiếu khác nhau đều có thể đọc được. Chúng ta có thể sử dụng những font chữ cơ bản như Time New Roman, Arial hoặc VNI-time.
Ngoài ra, cũng cần chú ý về kích cỡ chữ, số lượng chữ trên một slide và các hiệu ứng khi thiết kế, bởi nếu cỡ chữ quá nhỏ thì sẽ khiến học viên không đọc được, số lượng chữ quá nhiều sẽ gây rối, nhàm chán và hiệu ứng không phù hợp cũng sẽ ảnh hưởng đến giác quan của người tiếp thu.
Thứ ba, về cách trình diễn trên lớp
Khi đã thiết kế xong bài giảng bằng powerpoint hoàn chỉnh, điều còn lại là cách trình chiếu trên lớp sao cho phát huy hiệu quả. Do đó, người giảng viên phải cần có sự kết hợp nhuần nhuyễn, phối hợp với các phương pháp khác trên lớp, cần liên kết hình ảnh với lời nói một cách tự nhiên để tạo tâm lý thoải mái cho người học. Trong khi trình bày bài giảng của mình qua các slide, cần phải tiến hành song song phù hợp với nội dung đang nhắc đến, cũng như thời gian chuyển các nội dung giữa các slide phải được bố trí hợp lý để kịp học viên theo dõi.
Như vậy, có thể thấy phần mềm powerpoint có nhiều tiện ích và là công cụ hỗ trợ đắc lực cho các bài giảng. Tuy nhiên, muốn tận dụng hết những công dụng của phần mềm này không phải ai cũng có thể làm được. Do đó, người soạn giáo án cần phải nắm được một số kỹ năng cơ bản nhất định. Ngoài ra, để một buổi học đạt chất lượng, người giảng cần phải kết hợp nhiều phương pháp khác nhau để khơi gợi sự kích thích, tư duy của học viên, không nên tuyệt đối hóa vai trò của máy móc. Nên phối hợp sử dụng các phương tiện hiện đại kết hợp với phương tiện truyền thống, nghĩa là vừa sử dụng phần mềm máy tính để trình chiếu nội dung bài giảng nhưng cũng cần kết hợp với bảng đen, phấn trắng khi cần nhấn mạnh, giải thích rõ về một nội dung nào đó. Hơn nữa, cũng cần kết hợp với các phương pháp giảng dạy tích cực khác, như các phương pháp sàng lọc, phỏng vấn nhanh, làm việc nhóm… để buổi giảng thêm thú vị, tạo sự giao lưu, thân thiện giữa người dạy và học.
Tóm lại, công nghệ, phương tiện hiện đại không phải là yếu tố quyết định chất lượng nội dung bài giảng lý luận chính trị, mà nó chỉ là yếu tố hỗ trợ kỹ thuật đảm bảo cho quá trình dạy và học hiệu quả cao hơn. Nếu chúng ta biết vận dụng, kết hợp cùng các phương pháp khác cộng với giáo án bài giảng chất lượng thì chắc chắn buổi giảng của chúng ta sẽ thành công. Bởi, điều được nghe thì dễ quên, điều được thấy thì dễ nhớ và điều được làm thì dễ ghi tâm./.