Thế kỷ XX là thế kỷ mà trên thế giới xảy ra những thăng trầm nhất mà lịch sử nhân loại đã trải qua, mà điển hình nhất đó là xảy ra hai cuộc đại chiến tranh thế giới. Chiến tranh thế giới thứ I đã qua đi, những đau thương mất mát của nhân dân thế giới khép lại. Nhưng đến cuối những năm 30, đầu những năm 40 của thế kỷ XX, thực hiện tham vọng thống trị thế giới và hòng thủ tiêu thành quả cuộc Cách mạng Tháng 10 Nga vĩ đại, phát xít Đức cùng đồng minh là các lực lượng phát xít Ý, Nhật đã tiến hành cuộc chiến tranh xâm lược hàng loạt nước ở Châu Âu, Châu Á, Châu Phi và Châu Đại Dương. Đây là cuộc chiến tranh lớn nhất, tàn khốc nhất, khiến hơn 60 triệu người chết, khoảng 90 triệu người bị tàn phế, thiệt hại về vật chất ước tính khoảng 4.000 tỷ USD. Góp phần làm nên thắng lợi hoàn toàn của chiến tranh trong đó có nhân dân - những người con Xô viết anh hùng, tiến hành một cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại, chịu biết bao hy sinh, tổn thất vô cùng to lớn để làm nên những chiến thắng vĩ đại. Và với những thắng lợi chung, đã tạo điều kiện để các dân tộc bị áp bức nói chung, nhân dân các nước thuộc địa nói riêng, vũ trang giải phóng dân tộc, giành tự do, độc lập cho dân tộc của mình.

Chiến thắng chủ nghĩa phát xít là chiến thắng của nhân dân và quân đội Xô Viết dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Liên Xô, của các nước đồng minh và các lực lượng tiến bộ thế giới. Chính tinh thần chiến đấu anh dũng đã làm tan rã, đập tan âm mưu bá chủ thống trị thế giới của tên trùm phát xít Hítle, cứu loài người khỏi thảm họa diệt vong bởi phát xít, đem lại cuộc sống hòa bình, tự do cho hàng loạt nước để bước vào một thời đại mới - thời đại mà con người xua đuổi dần dần đi đến kết thúc hoàn toàn chiến tranh giữa con người với con người, giữa các dân tộc, giữa các quốc gia với nhau, đập tan những hành động hiếu chiến chống lại loài người, đưa loài người đến với những tiến bộ khoa học kỹ thuật mới. Với chiến thắng hoàn toàn chủ nghĩa phát xít không chỉ là chiến thắng của những chiến sĩ, những đội quân quả cảm mà còn có ý nghĩa lớn lao đó chính là chiến thắng về quyền tự quyết của các dân tộc vì cuộc sống hòa bình, sự ổn định của con người, của tính nhân văn cao cả.

Cùng với những thắng lợi của nhân dân Xô viết và quân Đồng minh chống chủ nghĩa phát xít thì trong thời gian này nhân dân Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương cũng đã tích cực ủng hộ chống chủ nghĩa phát xít và nắm chắc thời cơ để giải phóng dân tộc, giành quyền tự quyết về tay dân tộc mình từ bọn chủ nghĩa thực dân - phát xít. Nắm chắc thời cơ và chớp thời cơ từ chiến thắng vĩ đại của Hồng quân Liên Xô, Đảng ta dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chủ trương tiến hành Tổng khởi nghĩa, gửi thư hiệu triệu kêu gọi: “ Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc ta đã đến. Toàn quốc đồng bào hãy đứng dậy đem sức ta mà tự giải phóng cho ta... Chúng ta không thể chậm trễ. Tiến lên! Tiến lên! Dưới lá cờ Việt Minh, đồng bào hãy dũng cảm. Tiến lên!”. Đáp lời kêu gọi, Cách mạng tháng 08/1945 bùng nổ, hàng triệu đồng bào trong cả nước đồng loạt nhất tề đứng lên đánh đuổi phát xít Nhật, giành chính quyền về tay của mình, chấm dứt sự thống trị gần trăm năm của thực dân và ngàn năm của phong kiến, lập nên nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, mở ra kỷ nguyên tự do, độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam; góp một phần không nhỏ cùng nhân dân thế giới trong cuộc đấu tranh chống Phát-xít vì hòa bình, dân chủ và tiến bộ xã hội. Hơn thế nữa, trong cuộc đấu tranh chống phát xít đã có những chiến sĩ tình nguyện Việt Nam trực tiếp tham gia cuộc chiến đấu bảo vệ Mátxcơva trong năm 1941. Nhiều chiến sĩ Việt Nam đã hy sinh anh dũng, để lại tuổi trẻ của mình trên mãnh đất Xô viết anh hùng mà mãi mãi thế hệ sau không bao giờ quên lãng được.

Chủ nghĩa phát xít bị tiêu diệt, chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc - một thiên hùng ca lịch sử về chiến tranh được khép lại, nhưng nó sẽ mãi được nhắc đến trong lịch sử nhân loại, vì nó tác động rất lớn đến sự phát triển của dòng chảy lịch sử, sự phát triển của cách mạng thế giới vì hòa bình, độc lập, dân chủ, của cách mạng giải phóng dân tộc trên thế giới vì quyền tự quyết của dân tộc và giá trị nhân văn cao cả, đến sự phát triển sâu xa của lịch sử, tạo ra những nhân tố thời đại loại trừ chiến tranh thế giới ra khỏi đời sống loài người. Trên thế giới hiện nay, mặc dù chủ nghĩa phát xít đã bị tiêu diệt cách đây gần 70 năm nhưng vẫn còn các thế lực vẫn âm mưu nuôi dưỡng ý đồ và thực hiện những hành động quân sự, phát triển và tàng trữ những vũ khí giết người hàng loạt, gây bất ổn ở nhiều khu vực, xung đột vũ trang… Vì vậy, rút ra bài học từ chống chủ nghĩa phát xít trước đây, thế giới cần có những hành động nhằm từng bước ngăn chặn kịp thời đi đến kiên quyết loại bỏ chúng để không xảy ra những hậu quả khủng khiếp như những gì mà chủ nghĩa phát xít đã gây ra trước đây. Còn ở Việt nam ta hiện nay, một họa mà được ví von gần như “họa phát xít” đó chính là nạn quan liêu, tham nhũng, hối lộ của một bộ phận cán bộ, Đảng viên, gây nhũng nhiễu đối với nhân dân, mất lòng tin của nhân dân với Đảng, với Nhà nước cũng như cản trở một phần công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội. Vì vậy, cần phải đấu tranh kiên quyết ngăn ngừa, loại bỏ những tệ quan liêu, tham nhũng, hối lộ cũng giống như đấu tranh kiên quyết để ngăn ngừa, loại bỏ chủ nghĩa phát xít./.