Nguyễn Văn Trỗi sinh ngày 1/2/1940 tại làng Thanh Quýt, nay là xã Điện Thắng Trung, huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam, trong một gia đình có truyền thống cách mạng. Anh là người thông minh, nhanh nhẹn, siêng năng, học giỏi, được thầy yêu, bạn mến. Tuổi thơ của anh trải qua nhiều vất vả, cơ cực, từng phải đi làm thuê kiếm sống, 16 tuổi anh bắt đầu vào Sài Gòn, vừa làm thuê để kiếm sống, vừa học nghề điện, sau đó trở thành công nhân Nhà máy điện Chợ Quán. Nguyễn Văn Trỗi tham gia cách mạng khoảng giữa năm 1963 và trở thành một chiến sỹ biệt động Sài Gòn. Với tinh thần khát khao chống giặc anh luôn hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao. Đầu năm 1964, anh được cử đến căn cứ Rừng Thơm (Long An) để học tập các chiến thuật đánh giặc, sau đó quay trở lại nội thành Sài Gòn hoạt động.
Nhận được tin phái đoàn quân sự cấp cao của Mỹ do Mắc Namara - Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ sẽ đến Sài Gòn vào tháng 5/1964. Với tình yêu quê hương và lòng căm thù giặc sâu sắc nên mặc dù mới cưới vợ được hơn mười ngày, Nguyễn Văn Trỗi đã xung phong nhận nhiệm vụ, cùng đồng đội tiến hành cài mìn ở cầu Công Lý (nay là cầu Nguyễn Văn Trỗi, Thành phố Hồ Chí Minh) - nơi dự đoán Mắc Namara cùng phái đoàn Mỹ sẽ đi qua. Tuy nhiên, khi Nguyễn Văn Trỗi cùng đồng đội mới đặt được quả mìn nặng 8 kg ở cầu Công Lý, đang chuẩn bị một số công việc còn lại thì không may bị bại lộ, anh bị giặc bắt. Để đảm bảo an toàn hoạt động và tính mạng cho đồng đội, Nguyễn Văn Trỗi kiên quyết không khai mà còn nhận trách nhiệm về mình. Sau một thời gian giam giữ, tra tấn, kẻ thù đưa anh ra xử tại tòa, rồi kết án tử hình. Những ngày cuối cùng của cuộc đời, trước giây phút bị quân thù xử tử, anh vẫn không ngừng đấu tranh với kẻ địch, luôn lạc quan, tin tưởng vào thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Trong khi đó, biết tin Nguyễn Văn Trỗi đang chờ ngày thi hành án tử hình ở Sài Gòn, cảm phục trước khí phách chiến đấu của anh, du kích Vênêzuêla bắt một trung tá Mỹ ngay trên đường phố thủ đô Caracat để trao đổi, giải thoát cho anh và tuyên bố nếu chính quyền Việt Nam Cộng hòa xử tử Nguyễn Văn Trỗi thì lập tức tên trung tá Mỹ sẽ bị bắn chết. Tuy đã có sự thỏa thuận, nhưng khi tên trung tá Mỹ vừa được thả ra thì chính quyền Việt Nam Cộng hòa trở mặt, lật lọng, tráo trở. Chúng hèn hạ xử bắn anh tại trường bắn Khám Chí Hòa, Sài Gòn sáng ngày 15/10/1964.
Thời gian ở trong tù, đã chịu bao nhiêu cực hình tra tấn của địch, nhưng anh vẫn luôn luôn giữ vững khí tiết của người cộng sản, bảo vệ cách mạng và tìm cách để vượt ngục thoát ra ngoài để tiếp tục chiến đấu. Khi sắp bị xử tử, anh không chấp nhận rửa tội mà bọn địch đã vạch sẳn, không cho bọn chúng bịt mắt anh lại mà anh yêu cầu chúng hãy cho anh nhìn thấy mãnh đất quê hương của anh, anh dõng dạc trước bọn chúng rằng chính bọn Mỹ, ngụy mới là kẻ có tội, thủ phạm gây ra cảnh xóm làng tan nát, cảnh lầm than chết chóc, cảnh con mất cha, vợ mất chồng, gia đình ly tán, còn giặc Mỹ thì không ai có hạnh phúc nổi cả. Những lời khẳng định của anh đã gây xúc động trong mỗi trái tim của nhân dân ta và nhân dân yêu chuộng hòa bình trên thế giới, đặc biệt là lớp thế hệ trẻ, tìm ra con đường cho chính mỗi bản thân mình là phải học tập, chiến đấu vì lý tưởng cao cả trên con đường cách mạng. Hình ảnh của anh như là một biểu tượng phí khách hiên ngang của chủ nghĩa anh hùng cách mạng mà mỗi chúng ta phải noi theo, sẳn sàng xung kích trên mọi mặt trận, không ngại khó khăn, hy sinh, gian khổ, cống hiến sức lực tuổi trẻ nhiệt huyết của mình cho đất nước, cho Tổ quốc.
Trong bản thân tôi, anh hùng liệt sỹ Nguyễn Văn Trỗi luôn là tấm gương hy sinh cách mạng sáng ngời cho tôi cũng như lớp thế hệ thanh niên học tập, noi theo. Phải tích cực rèn luyện, phấn đấu đóng góp trí tuệ, sức lực vào công cuộc xây dựng và bảo vệ thành công Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế. Đưa Việt nam ta trở thành cường quốc sánh vai cùng với năm châu và bạn bè trên toàn thế giới ./.